عباس قاسمی حامد | استادگروه حقوق خصوصی، دانشکدۀ حقوق، دانشگاه شهید بهشتی،تهران، ایران | ابراهیم تقیزاده | دانشیارگروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | مر یم عامری | دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، مرکز تحصیالت تکمیلی، دانشگاه پیام نور،تهران، ایران
دورۀ ۲۴ ،شمارۀ ۸۸ ،زمستان ۱۳۹۸ ،صفحات ۵۹ تا ۷
فصلنام علمی دیدگاه های حقوق قضایی
. دیدگاه‌های حقوقی ۲۰۲۰; ۲۴ (۸۸) :۵۹-۷۹
مسئولیت قانونی وام دهنده در قبال تخلفات عرضه کننده در تسهیلات سه جانبه مصرفی مبتنی بر دو واقعیت انکار نشدنی است: ۱- رابطه نزدیک وام دهنده و عرضه کننده به نحوی که نوعی مشارکت در کسب منفعت را القاء می کند. ۲- پاسخگویی به اقتضایات عدالت توزیعی و حمایت از مصرف کننده به عنوان طرف ضعیف تر با تحمیل خسارات ناشی از تخلفات عرضه کننده بر وام دهنده (به جای مصرف کننده). درحالی که در انگلیس، در موارد نقض قرارداد از سوی عرضه کننده، وام دهنده منفردا مشترکا، صرفنظر از مبلغ اعتبار اعطایی، مسیول جبران کلیه خسارات وارده به مصرف کننده شناخته شده است، در آمریکا مسئولیت وام دهنده به مبلغ تسویه نشده اعتبار اعطایی محدودشده است. در نظام حقوقی ایران، علاوه بر عدم وضع مقرره حمایتی در حوزه اعتبار مصرفی، شناسایی مسئولیت قانونی وام دهنده با دو مانع جدی روبه رو است. مانع نخست، فقدان ارتباط موثر میان وام دهنده و عرضه کننده در اغلب تسهیلات سه جانبه است . این مشکل با تفسیر موسع و جایگزینی مبنای ارتباط موثر با امکان استخراج نفع مشترک میان وام دهنده و عرضه کننده قابل حل است. مانع دوم، اعطای نقش فروشنده به وام دهنده در اغلب تسهیلات سه جانبه و در نتیجه وحدت شخصیت وام دهنده و عرضه کننده می باشد که تحمیل مسئولیت ناشی از تخلفات عرضه کننده بر وام دهنده را بی معنا می نماید. با توجه به اینکه اعطای نقش فروشنده به وام دهنده به صورت صوری و صرفا به منظور پرهیز از ربوی شدن این معاملات است، رفع مانع فوق با گذر از شکل ظاهری این تسهیلات و تفسیر قصد واقعی طرفین کاملا امکان پذیر است.
Gasemi hamed A, Ameri M. Legal Presumption of the Further Liability of Creditor on Breaches by Supplier in Debtor-Creditor-Supplier Agreements
In tri-lateral consumer credit agreements, Recognition legal liability of lender on breaches by supplier is based on two undeniable realities: 1- close relations of lender and supplier so that they seem to be a Joint venture. 2- Responding the requirements of distributive justice and supporting the consumers as the weaker party by imposing all losses incurred by consumers due to any breach of contracts by suppliers on lenders. Whereas in UK the creditor is liable for all losses suffered by Consumer, in US, this liability is limited to the amount of credit not settled. In Iranian Legal system, regardless of lack of protective legislation on consumer credit, considering the method of conclusion of tripartite credit agreements, recognition of liability of lenders encounter two main obstacles. Lack of effective relations between the lender and supplier in most credit agreements is the first. Intensive interpretation and replacing the criterion of the possibility of derivation of common interest between supplier and creditor can solve this problem. The Second obstacle isconferring the role of seller to the creditorin almost all of the tripartite credit agreements, concluding the contract in the form of direct loan, resulted in the unification of the role of the supplier and the creditor in one person. Since conferring the role of seller to creditors is artificial and just in order to withhold gavel, passing over this artificial form and interpreting the real intent of the parties abate this obstacle.