عباس قاسمی حامد
استاد تمام حقوق، دانشگاه شهید بهشتی
مجله تحقیقات حقوقی، پیاپی ۹۸ (تابستان ۱۴۰۱)
شماره صفحه ۱۱ تا ۳۳
عمل حقوقی «ایقاع» در صورتی که ضرری برای دیگری نداشته باشد (مگر در موارد مصرح قانونی مانند: طلاق)، با اراده یک طرف اثر حقوقی خواهد داشت. در قانون مدنی، دسته ای از ایقاع ها، همانند «عقود معین» نام گذاری شده و دارای احکام خاص می باشند. لیکن، اعتبار «ایقاع نامعین» در حقوق ایران، محل بحث و مناقشه قرارگرفته است. اختلاف حقوق دانان ایرانی درخصوص اعتبار عام «تعهد یک طرفه» به عنوان منبع ایجاد تعهد نیز، به اختلاف در اعتبار «ایقاع نامعین» باز می گردد. حال این پرسش مطرح است؛ آیا علاوه بر مواردی از «ایقاع معین» که مقررات آن صریحا در قانون پیش بینی شده، دلیل دیگری برای اثبات اعتبار عام «ایقاع نامعین» وجود دارد؟ به عبارت دیگر، همانگونه که برای صحت عقود نامعین به ماده ۱۰ قانون مدنی استناد می گردد، آیا مستندی برای صحت و اعتبار عام «ایقاع نامعین» و «تعهد یک طرفه» به عنوان مصداق آن در حقوق ایران وجود دارد؟ با توجه به مندرجات ماده ۳۰ قانون مدنی به نظر می رسد؛ در نظام حقوقی ایران، «ایقاع نامعین» در حوزه «حقوق مالی»، دارای ارزش و اعتبار حقوقی و قانونی است. براین اساس، «تعهد یک طرفه» راجع به «حقوق مالی» نیز که مصداق «ایقاع نامعین» است، صحیح و دارای اثر حقوقی خواهد بود.
Indefinite Iqa’ and Unilateral Commitment (Challenge, Study, Conclusion)
Volume 25, Issue 98 – Serial Number 98
August 2022
Iqa’ has legal effect through intention of one individual without harming any other party (except as explicitly mentioned in legal cases including Divorce). In Iran’s civil code one category of Iqa’ is nominated with especial names and has specific legal effects similar to the definite contracts, while the validity of indefinite Iqa’ is subject to discussions and controversies in Iran’s Law. This disagreement regarding the general validity of unilateral commitment to create legal responsibility refers to disagreement about validity of indefinite Iqa’. Now this question is raised: are there any reasons implying the general validity of indefinite Iqa’ otherthan those which are explicitly included in law concerning definite Iqa’? In other words, are there any citations relating to accuracy and validity of indefinite Iqa’ and unilateral commitment as well as those relying on Art. No 10 of Civil Code infavour of indefinite contracts? It seems that based on Art.30 of Civil Code, indefinite Iqa’ has legal validity in the field of Financial Rights. Accordingly unilateral commitment about Financial Rights as an example of indefinite Iqa’ is correct and encompasses legal effects.