- پروژه‌ی درس بررسی مسائل اجتماعی (استاد: دکتر معیدفر)
- گردآوری و پژوهش: کمال رضوی
- بهار ۱۳۸۷
توضیح: آنچه در ادامه می‌آید تحقیق کلاسی درس «بررسی مسائل اجتماعی» است. دکتر سعید معیدفر، استاد این درس، از دانشجویان خواسته بودند یک مساله‌ی اجتماعی را انتخاب کرده و به کمک یکی از هفت رویکرد رایج در تبیین مسائل اجتماعی، به تحلیل آن مساله بپردازند. مساله‌ای که از جانب نگارنده انتخاب شد، پیامدهای اجتماعی جهانی شدن بود. مواد خام این تحلیل و صورت‌بندی پژوهش‌های متعددی است که پیش از این در مورد پیامدهای جهانی شدن به صورت جداگانه صورت گرفته بود. در این تمرین کلاسی، نگارنده کوشیده تا با رویکرد تضاد ارزشی به صورت‌بندی مجدد یافته‌های پژوهش‌های پیشین بپردازد.
چکیده
این نوشتار در پی آن است که برخی از پیامدهای اجتماعی پدیده‌ی «جهانی شدن» (Globalization) را به بحث گذارد. جهانی شدن پدیده‌ای تاریخی و دارای قدمتی طولانی است، اما با گسترش نهادهای اقتصاد آزاد و رشد تکنولوژیکی و اطلاعاتی سریع در قرن بیستم، به عنوان یک پدیده‌ی ویژه مطرح شده است. این پدیده، همانند هر پدیده‌ی اجتماعی دیگر، واجد پیامدها و نمودهای زیادی بوده است. برخی از این پیامدها نظیر توسعه‌ی ارتباطات انسانی، افزایش رفاه و کاستن از شکل‌های خاص نابرابری، نمودهای مثبت جهانی شدن به شمار می‌روند. اما در عین حال، جهانی شدن چه در ذات خود و چه به سبب عدم طی سیر طبیعی در برخی مناطق جهان، با چالش‌ها و پیامدهایی همراه بوده است که می‌توان این پیامدها را با مختصات «مساله‌ی اجتماعی» مورد بررسی و بحث قرار داد. در این نوشتار با استناد به یافته‌های تحقیقاتی که هر یک بر بعدی خاص از «مساله‌ای بودن» جهانی شدن تاکید داشته‌اند، گزارشی از برخی چالش‌های فوق‌الذکر ارائه شده است: تاثیر جهانی شدن بر تشدید اضطراب افراد؛ جهانی شدن و چالش هویت ملی؛ جهانی شدن و مهاجرت نخبگان و نیروی کار متخصص. سپس کوشیده شده به عنوان تمرینی بر به کارگیری «رویکردهای نظری هفت‌گانه در بررسی مسائل اجتماعی» این چالش‌ها در قالب رویکرد «تضاد ارزشی» تبیین شوند.
واژگان کلیدی: جهانی شدن، جهانی‌سازی، مسائل اجتماعی، اضطراب، هویت ملی، هویت قومی، مصرف رسانه‌ای قومی، مهاجرت نخبگان، بازار کار جهانی.
***
خاتمه
در پژوهش پیش‌رو کوشیدیم به بررسی برخی پیامدهای اجتماعی جهانی شدن بپردازیم. در ابتدا به تفاوت دو رویکرد کلی در خصوص پیدایش و رشد پدیده‌های جهانی شدن پرداختیم. در ادامه استدلال کردیم که رویکرد تضاد ارزش‌ها در بررسی مسائل اجتماعی، بهتر می‌تواند در بررسی پیامدهای اجتماعی جهانی شدن به کار گرفته شود. بر این مساله تاکید نمودیم که استفاده از رویکردهای مختلف توسط یک جامعه‌شناس در تبیین مسائل مختلف اجتماعی نمی‌تواند به تقویت سنت‌های جامعه‌شناسی یاری رساند. و در بخش اصلی پژوهش با بکارگیری نتایج پژوهش‌هایی که در خصوص پیامدهای اجتماعی جهانی شدن صورت گرفته اند، تلاش کردیم سه پیامد عمده را مورد بحث و بررسی قرار دهیم: «جهانی شدن و اضطراب»؛ «جهانی شدن و چالش هویت قومی و ملی» و «جهانی شدن و مهاجرت نیروی کار».
در خصوص هر مساله ابتدا با نقل برخی نتایج تحقیقات پیش گفته، ابتدا بعد مساله‌ای بودن را مورد بحث قرار دادیم و تلاش کردیم استدلال نماییم که این پیامدها را باید به عنوان مساله‌ی اجتماعی در نظر گرفت. سپس کوشیدیم به عنوان تمرینی بر بکارگیری رویکرد تضاد ارزش‌ها در بررسی مسائل اجتماعی، هر یک از این مسائل را در قالب رویکرد تضاد ارزش‌ها صورت‌بندی نماییم.
بارگذاری متن کامل مقاله (نسخه پی‌دی‌اف)
