معرفی دکتر مهدی شقاقی

مشخصات

نام و نام خانوادگی: مهدی شقاقی

دكتراي علم اطلاعات و دانش‌شناسي (گرایش مدیریت اطلاعات) دانشگاه تهران (روزانه، سهميه آزاد)

پست ‎الكترونیکي: m_shaghaghi@sbu.ac.ir ، mhd.shaghaghi@gmail.com

 تماس: 09191255169

سابقۀ شغلی

استادیار گروه علم اطلاعات و دانش‎شناسی دانشگاه شهید بهشتی

رئیس گروه انتشارات و ارتباطات علمی، نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور (1389-1396)

رسالۀ دکترا

طراحی مدل توسعۀ اخلاق اطلاعات میان دانشجویان ایران. نمرۀ رساله: 19.75 و درجۀ عالی

تألیف کتاب

شقاقی، مهدی (1400). اخلاق اطلاعات؛ مبادی و مسائل. تهران: سمت.

شقاقی، مهدی (1399). تأملاتی فلسفی در اخلاق شبکه‎های اجتماعی. تهران: پژوهشگاه فضای مجازی [کتاب الکترونیک].

شقاقی، مهدی (1401). جیمز مور و سیاست‎گذاری اخلاقی ابزارهای رایانشی. پژوهشگاه فضای مجازی [کتاب الکترونیک].

شقاقی، مهدی (1401). تعارض‎های اخلاقی کارکنان در محیط کار. تهران: نهاد کتابخانه‎های عمومی [زیر چاپ].

گردآوري، داوري و ويرايش کتاب

کتابخانه‎های عمومی کشور؛ تنگناها، توانمندی‎ها، و راهکارها. مجموعه مقالات نهمین همایش سراسری کتابداری و اطلاع‎رسانی دانشگاه الزهرا. به کوشش: مهدی شقاقی- مجید سبزیپور. تهران: نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور.

همكاري در تدوين كتاب

نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور (1389). تبيين مولفه‌هاي چشم‌انداز نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور در افق ايران 1404. تهران: نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور. (اين كتاب بخشي از پروژه تدوين سند چشم‌انداز نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور است كه صاحب رزومه حاضر، همكار اين پروژه بوده و در تدوين كتاب نيز همكاري نموده است)

تدوين بخشي از كتاب

فدائي، غلامرضا (1389). پايان‌نامه و رسالة دانشگاهي: پژوهش، نگارش، و دفاع. تهران: سمت (صاحب رزومه، بخش پيوست كتاب حاضر را تدوين نموده است)

ويرايش كتاب

جان بوشمن و دیگران (1394). نظریه انتقادی برای علوم کتابداری و اطلاعرسانی. ترجمه فتاح محمدی. ویرایش مهدی شقاقی، تهران: چاپار؛ نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور.

نانسی فن هوس (1394). مطالعات علم و تکنولوژی و مطالعات اطلاعرسانی. ترجمه سید محمد کاظم علوی. ویرایش مهدی شقاقی (زیر چاپ)

ترجمهها (كتاب)

  1. بورگت، جیمز؛ هار، جان؛  فیلیپس، لیندا ال (2004). مجموعهسازی مشارکتی: راهنمای عملی برای کتابخانه شما. ترجمۀ مهدی شقاقی. تهران: پژوهشگاه علوم و فن‎آوری اطلاعات.
  2. سنوالد،  ویلیام (2009). سیاههوارسی از ملاحظات طراحی ساختمان کتابخانه. ترجمۀ علیرضا رستمی گومه- مهدی شقاقی، تهران: نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور.
  3. فوكس، كريستيان (2007). نظريه انتقادي اطلاعات. تهران: نشر شناسه؛ نشر چاپار.
  4. هرمان تاوانی (2015). اخلاق و فناوری. تهران: پژوهشگاه فضای مجازی (زیر چاپ).

كتب در دست ترجمه

May, C. (ed.) (2001). Key Thinkers of Information Society. London & New York: Routledge & Francise Group.

Picard, R. G. (2020). Media and Communications Policy Making. London: Palgrave.

ترجمه (بخشي از كتاب)

1. هانسون، یواخیم (2004). هرمنوتیک بهمثابه پلی میان مدرنیته و پستمدرنیته در کتابداری و اطلاعرسانی. در مجموعه‎مقالات کتاب «کتابداری و اطلاع‎رسانی و فلسفۀ علم»، ویژه‎نامه مجله بین‎المللی (Journal of Documentation)، ترجمۀ مهدی شقاقی، تهران: نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور (زیر چاپ).

2. فرنر، جاناتان (2002). بازطراحي معرفت شناسي اجتماعي شرا به عنوان كتابشناسي روانشناختي. در مجموعه مقالات كتاب «معرفت‌شناسي اجتماعي در علم اطلاع‌رساني»، تهران: نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور (زير چاپ)

3. دِي، رونالد (2010). محدوديت‌هاي خودخواستة كتابداري و اطلاع‌رساني. در مجموعه‌ مقالات كتاب «محدوده‌ها و محدوديت‌ها در برنامه درسي رشته كتابداري و اطلاع‌رساني» تهران: نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور (زير چاپ)

4. كوازنيك، باربارا (1999). نقش رده‌بندي در بازنمايي و كشف دانش. در مجموعه مقالات كتاب «رده‌بندي دانش در بوته نقد» تهران: نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور (زير چاپ)

ترجمه (مقاله)

1. ويه‌لينگا، بي. جِي و ديگران (1390). از اصطلاحنامه تا هستي‌شناسي. ترجمه مهدي شقاقي. مجله ارتباط علمي،22 (3)، (اسفند 1390).

مقالات

1. شقاقی، مهدی؛ نقشینه، نادر (1388). تعمیم زنجیرۀ ارزش پورتر به فعالیت‎های کتابخانه‎های تخصصی و تأثیر فن‎آوری اطلاعات بر آن. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی (پیام کتابخانه سابق)، 15 (1)، 47-64. (ISC)

2. شقاقی، مهدی؛ حری، عباس (1389). شباهت‎های موضوعی و شباهت‎های استنادی: مطالعه‎ای در پایان‎نامه‎های حوزۀ کتابداری و اطلاع‎رسانی. کتابداری و اطلاعرسانی، 13 (2)، 167-190. (ISC)

3. شقاقی، مهدی؛ فدائی، غلامرضا؛ فهیم نیا، فاطمه (1389). امکان‎سنجی برنامه‎های مجموعه‎سازی مشارکتی میان دانشگاه‎های دولتی شهر تهران از نگاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی.  کتابداری و علم اطلاعات، 7-8، پائيز و زمستان 1389. (ISC)

4. پارسازاده، احمد؛ شقاقی، مهدی (1388). کتابخانه‎های عمومی و ساخت واقعیت اجتماعی. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 15 (4)، 29-60. (ISC)

5. غفاری، جلال؛ شقاقی، مهدی (1389). تحلیل کارکردهای اجتماعی کتابخانه‎های عمومی به‌مثابه نهادی ارتباطی- رسانه‎ای. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 16 (3)، 5-38. (ISC)

6. شقاقی، مهدی و دیگران (1390). تأثیر استرس شغلی و انتظار از شغل در اتخاذ راهبردهای مدیریت تعارض در میان کتابداران نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 17 (1)، 53-70. (ISC)

7. شقاقي، مهدي؛ شريفي، ليلي؛ شريفي، صابر (1390). بررسي رابطۀ گرایش به بازی‌های رایانه‌ای و میزان مطالعة دانش‌آموزان مقطع راهنمایی: مطالعة موردی شهر کرج. تحقيقات كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاهي،  سال 49 شماره 57 پاييز 1390، 111-133. (ISC)

8.. شقاقي، مهدي (1390). جُستاري در رويكرد ديالكتيكي به خواندن. تحقيقات اطلاع‌رساني و كتابخانه‌هاي عمومي، 18 (1)، 25-50. (ISC)

9. شقاقي، مهدي (1391). فصل مشترك نظريه‌هاي علم ارتباطات با مسائل علوم كتابداري و اطلاع‌رساني چيست؟ فصلنامه كتابداري و اطلاع‌رساني، 16 (2)، پياپي 62 ، ص 119-143. (ISC)

10. شقاقي، مهدي و فدائي، غلامرضا (1392). تحليل گفتمان انتقادي و كاربردهاي آن در مطالعات علم اطلاع‌رساني. تحقيقات كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاهي، 47 (1)، 5-26.  (ISC)

11. شقاقي، مهدي و فدائي غلامرضا (1392). بن‌مايه‌هاي فكري هستي‌شناسي‌ها در فلسفة كواين. پژوهشنامة كتابداري و اطلاع‌رساني، 5 (1)، 117-135. (ISC)

12. شقاقی، مهدی (1393). چه تعریفی از اطلاعات رهایی‌بخش است؟ تعامل انسان و اطلاعات، 1 (3)، 173-182. (ISC)

13. شقاقی، مهدی؛ وصفی، محمدرضا و جوادی، محسن (1394). پایه‎های هستی‎شناختی نظریۀ اخلاق اطلاعات فلوریدی. روش‎شناسی علوم انسانی، 21 (85)، 7-29. (ISC)

14. شقاقی، مهدی و وصفی، محمدرضا (1394). جست‎وجوی ریشه‎های تاریخی «اخلاق اطلاعات» در کتابداری و اطلاع‎رسانی. فصلنامه کتابداری و اطلاعرسانی، 18 (2)، 69-102. (ISC)

15. شقاقی، مهدی و وصفی، محمدرضا (1394). تعریف و دسته‎بندی جامعه‎شناختی از اخلاق اطلاعات. تعامل انسان و اطلاعات، 2 (2)، 68-86. (ISC)

16. شقاقی، مهدی (1387). مدیریت دانش و سواد اطلاعاتی و رابطه متقابل آنها در محیط کسب و کار. فصلنامه کتاب، 19 (2)، پیاپی 74، 107-126. (ISC)

17. شقاقی، مهدی (1386). بررسی شیوۀ تدوین اصطلاحنامه‎های پیوسته. علوم و فن‎‎آوری اطلاعات، 23 (1و2)، 81-105. (ISC)

18. شقاقی، مهدی ( 1387). دیدگاه آرشیویست‎های آرشیو مرکزی و بخش تولید اطلاعات سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران درباره ضرورت و اهمیت آموزش ضمن خدمت، مجله کتابداری، 42 (48)، 51-74. (ISC)

19. شقاقی، مهدی (1397). ساخت و اعتباریابی پرسشنامه سنجش عوامل ساختاری اثرگذار بر سرقت علمی. فصلنامه کتابداری و اطلاع‎رسانی (پذیرش شده، زیر چاپ، علمی-پژوهشی). (ISC)

20. شقاقی مهدی (1397). بررسی انتقادی «اخلاق حرفه‎ای در کتابداری و اطلاع‎رسانی». پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‎های علوم انسانی. (پذیرش شده، زیر چاپ، علمی-پژوهشی). (ISC)

21. شقاقی، مهدی (1397). گفتار در باب اهمیت ترجمه با مرور و نقد یک کتاب: مدیریت دانش شخصی. پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی. (زیر داوری، علمی-پژوهشی). (ISC)

22. شقاقی، مهدی (1397). نقد كتاب درآمدي بر پژوهش روش هاي آميخته و تحليل وجوه خطابي آن. پژوهشنامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، 5 (81)، 221-239. (ISC)

23. پارسازاده، احمد؛ شقاقی، مهدی (1387). نقش کتابخانههای عمومی در ساخت واقعیت اجتماعی اعتماد به نفس ملی. در: فرهنگ عمومي، اعتماد به نفس ملی و انقلاب اسلامی (همايش‌نامة ملي)، تهران: دانشگاه امام صادق (ع)، ص. 681-711. (همایش) (ISC)

24. شقاقی مهدی (1389). سوژه، مناسبات دانش/ قدرت و گفتمان يادگيري مادام‌العمر. در همایش یادگیری مادام العمر و کتابخانه‎های عمومی از نگاه ترویج علم. مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور.  (همایش) (ISC)

25. شقاقی، مهدی (1393). چه تعریفی از اطلاعات رهایی‌بخش است؟ (پذیرش شده جزو سه مقاله برتر در همایش ملی تعامل انسان و اطلاعات و چاپ شده در مجله علمی پژوهشی) (ISC)

26. شقاقي، مهدي (1390). وانمودگی نشانه‌ها در واقعیت مجازی. مجله سوره انديشه، 62 و 63 (شهریور و مهر)، 113-117.  (مجله عمومی حوزۀ اندیشه)

27. شقاقي، مهدي (1392). مطالعات خواندن. كتاب ماه كليات، 17 (3)، 1. (مجلۀ نقد کتاب)

28. شقاقي، مهدي (1393). خواندن: تكنولوژي فرهنگي بدن. كتاب ماه كليات، 17 (4)، 5-10. (ترویجی)

29. شقاقي، مهدي (1392). نقد كتاب «قدرت اطلاعات: تأثیر اطلاعات بر نظریة توسعه». كتاب ماه كليات، 16 (11)، 14-21. (ترویجی)

30. شقاقی، مهدی (1394). نظریۀ علم: نگاهی فرانظری به بنیادهای علم جدید. فصلنامۀ نقد اطلاع‎رسانی، 1 (3 و 4)، 259-272. (ترویجی)

شقاقی، مهدی (1397). تحليل مفهومي پيش فرض هاي معرفت شناختي نظريه «اخلاق اطلاعات» فلوريدي. تعامل انسان و اطلاعات، 5 (1)، 30-43. (ISC)

31.  شقاقي، مهدی (1399). مطالعه‎اي در باب گرايش‌هاي اخلاقي متخصصان علم اطلاعات بر پايه موقعيت‎هاي اخلاقي دشوار. پژوهشنامه پردازش و مديريت اطلاعات، 35 (3)، 577-604.  (scopus)

32. اكبري باريس، نادر؛ شقاقی، مهدی و اصنافی، امیررضا (1399). شايستگي‎هاي منشي و بايستگي‌هاي كنشي كتابدار كودك در ايران، علوم و فنون مديريت اطلاعات، 6 (1)، 90-112.  (ISC)

33. شقاقی، مهدی (1398). خودآييني از منظر فيلسوفان بزرگ اخلاق و ساخت مقياس سنجش اخلاق خودآيين براي كتابداران كتابخانه هاي عمومي ايران. تحقيقات اطلاع‌رساني كتابخانه‌هاي عمومي, نسخه 25 (2)، 191-231.  (ISC)

34. خوشيان، ناهید و شقاقي، مهدی (1398). گذري به سرقت علمي و شناخت مهمترين نرم افزارهاي تشخيص و پيشگيري. فصلنامۀ كارآگاه،  12 (47)،  138-156.  (ISC)

35. Shaghaghi, M. & Vasfi, M. R. (2017). An Investigation into the Foundational Factors of Plagiarism in Universities. LIBRI Journal, International Journal of Libraries and Information Studies, 69 (3), 201-212. (Q2)

36. M. Shaghaghi, A. Ghaebi, S. Ahmadi (2020). Knowledge creation environment in Iranian universities, a case study. International Journal of Information Science and Management, 18, 65-81. (Q4)

37. شقاقی، مهدی (1399). موقعیت‎های اخلاقی دشوار در مواجهه با بیماران کرونایی. نخستین همایش بین‎المللی اخلاق، الهیات و بلایای فراگیر، 20 و 21 اردیبهشت 1399، دانشکده الهیات و ادیان، دانشگاه شهید بهشتی.

38. شقاقی، مهدی (1400). اثرات متقابل کلان‎ساختارهای اجتماعی بر پدیدۀ سرقت علمی؛ مطالعۀ موردی ایران. پردازش و مدیریت اطلاعات، 37 (2)، 411-438. (scopus)

39. شقاقی، مهدی و حدادگر، سمانه (1400). ارتقاء جایگاه کتابخانه‎های عمومی با تکیه بر آراء بوردیو. اولین همایش بین‏المللی ژان مونه. تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، 29 اردیبهشت 1400.

40. نصری، طاهر؛ ریاحی‎نیا، نصرت، نشاط، نرگس، شقاقی، مهدی، و رسولی‎پور، رسول (1400). معناشناسی کارناپ و کاربست آن در بازیابی آنتولوژیک اطلاعات. تعامل انسان و اطلاعات، 8 (3)، 1-18.

41. شقاقی، مهدی (1401). مسئولیت اخلاقی در اطلاعات کاذب عمدی: مطالعه‎ای در فلسفۀ اخلاق. تأملات فلسفی (پذیرش شده، زیر چاپ).

42. شقاقی مهدی (1401). موقعیت‎های اخلاقی دشوار در مواجهه با بیماری‎های همه‎گیر: مطالعه‎ای فلسفی. فصلنامۀ اخلاق پزشکی (در فرایند داوری).

43. Hamzehei, R.; Saberi, M. K.; Moradi, Z.; Moradveysi, Z. and Shaghaghi, M. (2022). Relationship between entrepreneurial self-efficacy and entrepreneurial intention in medical library and science students: An Iranian perspective. Library Philosophy and Practice, 7027, https://digitalcommons.unl.edu/libphilprac/7027

44. Shaghaghi, M. & Hosseini, S. M. (2022). Educational Needs of Iranian Rural Librarians: An Exploratory Study. Journal of Education for Library and Information Science (will published in Fall 2023).

45. Shaghaghi, M. & Azimi-Vaghar, A. (2022). Assessing Moral Sensitivity of Iranian Public Librarians: A Scenario-Based Study. Public Library Quarterly (under correction)

ج) مدخل دایره‌المعارف

1. نگارش مدخل «اخلاق اطلاعات» برای جلد دوم دایره‌المعارف کتابداری و اطلاع‌رسانی (داکا)

سردبير مهمان ويژه‌نامه مجله

سردبير مهمان ويژه‌نامة «مطالعات خواندن» كتاب ماه كليات، سال 17 شماره 3 و شماره 4 (اسفند 1392 و فروردين 1393).

پروژه‌هاي تحقيقاتي

  1. همكار پروژه تدوين سند چشم‌انداز نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور در افق ايران 1404 (اين سند و مستندات مربوطه در هيأت امناي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي تصويب شده است)
  2. همكار تدوين و انتشار كتاب «مولفه‌هاي چشم‌انداز نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور در افق ايران 1404». (اتمام یافته)
  3. همكار پروژه تدوين سند برنامه راهبردي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي كشور (اتمام یافته)
  4. همکار پروژه تحلیل بایستگی‌های کنشی و شایستگی‌های منشی در کتابداران کتابخانه‌های عمومی (اتمام یافته)
  5. همکار پروژه آینده‌نگاری کتابخانه‌های عمومی ایران (اتمام یافته)
  6. مجری پروژه «تدوین برنامۀ آموزش کتابداران کتابخانه‎های روستایی: نیازسنجی، طراحی و ارزشیابی» به طرفیت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سال 1398
  7. همکار پروژه «ارتباط خودکارآمدی کارآفرینانه و تقویت قصد کارآفرینی دانشجویان» به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی همدان. (اتمام یافته)
  8. مجری پروژۀ «تنگناهای اخلاقی کتابداران کتابخانه‌های عمومی ایران در محیط کار: بازسازی اصول و تدوین نظام مشورت اخلاقی»

طرحهای ملی

داور گروه علوم تربیتی طرح نقد و بررسی کتب علوم انسانی (کتب ملی)

مجری این طرح، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است.

داوري مقالات مجلات

داور مجلات علمي پژوهشي و علمي  ترويجي: 1. تحقيقات كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاهي (علمي-پژوهشي) 2. پژوهشنامة پردازش و مديريت اطلاعات (علمي-پژوهشي) 3. مجلۀ پیاورد سلامت (علمی- پژوهشی) 4. پژوهشنامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی (علمی- پژوهشی) 5. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات (علمی – پژوهشی)، 6. فصلنامۀ کتابداری و اطلاع‌رسانی آستان قدس (علمی – پژوهشی)؛ 7. فصلنامۀ تعامل انسان و اطلاعات (علمی-پژوهشی)؛ 8. فصلنامۀ مطالعات کتابداری و علم اطلاعات دانشگاه شهید چمران اهواز (علمی-پژوهشی) 9. فصلنامه علوم و فنون مدیریت اطلاعات دانشگاه قم (فعلاً بدون درجه)؛ 10. مجله نقد اطلاع‎رسانی (علمي-ترويجي). 10. مجله بین‎المللی مدیریت و علم اطلاعات (IJISM)

راهنمایی پایاننامه

1. شایستگی‎های کنشی و بایستگی‎های منشی کتابدار کودک (خاتمه یافته)

2. پیشنهاد طرح درس رشته علم اطلاعات و دانش‎شناسی بر اساس بیانیه بلونیا (در حال انجام)

3. برنامۀ استراتژیک کسب‎وکارهای دیجیتال حوزه کتاب در ایران (خاتمه یافته)

4. شناسایی و ارزیابی مولفه‌های اخلاق مدیریت داده در پایگاه‌‎داده‎های علمی (در حال انجام)

5. سنجش ادراک ربط در کاربران نظام های اطلاعاتی با تکیه بر مدل بسط‎یافته میزارو (در حال انجام)

6. مطالعه مؤلفه های اساسی مواجهه با ریسک در کتابخانه های عمومی ایران براساس مدل مدیریت ریسک در بخش عمومی (در حال انجام)

7. مسئولیت مراکز خدمات اطلاعاتی برای مدیریت اطلاعات در حوزه عمومی (در حال انجام)

8. مطالعۀ سوگیری‎های شناختی در کتب کودکان و نوجوانان منتشره توسط شورای کتاب کودک (در حال انجام)

9. مطالعۀ تطبیقی سواد یادگیری مادام‎العمر دانش‎آموزان دبیرستان‎های دخترانۀ شهر تهران (در حال انجام)

11. ارائۀ یک مدل مفهومی برای توسعۀ روش‎شناختی مطالعات سواد اطلاعاتی (در حال انجام).  

عضويت

  1. عضو پیوستۀ انجمن علمی ارتقاء کتابخانه‎های عمومی ایران
  2. عضو پيوسته انجمن علمی كتابداري و اطلاع‌رساني ايران
  3. عضو کمیته بررسی کتب درسی رشتۀ علم اطلاعات و دانش‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
  4. اهل قلم، وابسته به موسسۀ خانه کتاب
  5. عضو هیئت تحریریۀ فصلنامۀ پژوهشی تحقیقات اطلاع‎رسانی و کتابخانه‎های عمومی

نشست تخصصی و همایشها

عضو هيئت علمي و از اعضای پنل نشست تخصصي خلاقيت و نوآوري در كتابخانه‌ها

عضو هيئت علمي و از اعضای پنل همايش يادگيري مادام‌العمر در كتابخانه‌هاي عمومي با رويكرد ترويج علم

عضو هيئت علمي نشست تخصصي «بازخواني هويت كتابخانه‌هاي عمومي در غرب»

عضو هيئت علمي و اجرايي اولين همايش ملي مباني نظري و فلسفه علم كتابداري و اطلاع‌رساني

عضو هيئت علمي همايش خدمات كتابخانه‌اي و افراد با آسيب بينايي

عضو هيئت داوري و عضو هیأت علمی و عضو پنل همايش ملي «كارآفريني در كتابخانه‌ها»

عضو هيئت داوری و عضو هیأت علمی و عضو پنل «همایش ملی فرهنگ مطالعه»

عضو هيئت داوری و عضو پنل همایش ملی «ایمنی در کتابخانه‎ها»

دبير اجرايي همايش ملي آينده‌پژوهي كتابخانه‌هاي عمومي ايران؛

عضو هيئت علمی اولین همایش ملی «خواندن».

عضو هیئت علمی و کمیتۀ داوران اولین همایش ملی نشریات کشور

مهارت‎ها و توانایی ها

الف) نرم افزارها

نرم افزارهای کتابخانه‎ای: NOSA،  Pars Azarakhsh

نرم افزارهای اداری: Office

نرم افزارهای پژوهشی: SPSS، Nvivo،  AMOS, SLISREL، Smart PLS

نرم‎افزارهای طراحی: adobe Photoshop cs، Photoshop Corel

ب) روزنامهنگاری: دارای مدرک دوره روزنامه‎نگاری از دانشگاه یزد

ج)  زبان انگلیسی: MCHE، TOLIMOT، تافل دانشگاه تهران

دستاوردها و جوايز    

1. رتبۀ‌ سوم کنکور کارشناسی‎ارشد کتابداری و اطلاع رسانی در سال 1384 و مشمول طرح نخبگی مصوبه هیأت وزیران.   

2. کسب عنوان مقاله برگزیده در همایش ملی اعتماد به نفس ملی و انقلاب اسلامی با مقاله «نقش کتابخانه‎های عمومی در ساخت واقعیت اجتماعی اعتماد به نفس ملی».

3. نمرة اول پايان‌نامه دانشجويان ورودي 1384 كارشناسي ارشد دانشگاه تهران.

4. رتبة دوم ورودي دورة دكتري دانشگاه تهران، رشتة علوم كتابداري و اطلاع‌رساني/گرايش مديريت اطلاعات، سال 1390.

5. برندة جايزة دكتر عباس حري در دومين كنگرة ملي كتابداري و اطلاع‎رساني ايران براي مقالة «تعريف و دسته‌بندي جامعه‌شناختي از حوزة اخلاق اطلاعات»

6. پژوهشگر برتر نهاد کتابخانه‎های عمومی کشور در سال 1394.

7.  برندۀ جایزه فارابی در سال 1397 بخش بزرگسال در گروه علم اطلاعات، مدیریت و فناوری (شایستۀ تقدیر)

سخنرانیها

1. مجموعه سخنرانی در همایش ماهانه عصر کتاب زنجان در خصوص فنآوری اطلاعات در کتابخانه‎ها و مراكز اطلاع‌رساني، 1388.

2. سخنرانی در همایش فرهنگ عمومی، اعتماد به نفس ملی، و انقلاب اسلامی مورخه 11/9/1387.

3. سخنرانی در اردوی آموزش بدو خدمت کتابداران کتابخانه‎های عمومی در سال 1388 در شهر قم.

4. سخنرانی در نشست تخصصی «مطالعه و کتابخانه‎های عمومی» سرای اهل قلم (نمایشگاه کتاب) 1391

5. سخنرانی در نشست تخصصی «نقد و بررسی کتاب مرجع نشر ایران» کارنامۀ نشر (نمایشگاه کتاب) 1394

6. سخنرانی در نشست تخصصی «علم اطلاعات و اخلاق فناوری» برگزار شده در حسینیۀ ارشاد مورخه 8 مردادماه 1394.

7. سخنراني در نشست تخصصي «ترويج خواندن براي بهتر زيستن» برگزار شده در حسينة ارشاد مورخه 18 آبان 1395.

8. سخنراني در نشست تخصصي «كتابخانه به‌عنوان مكان سوم: بازنگري در فضا، نقش و خدمات كتابخانه‌اي» مورخه 20 آذرماه 1395 با عنوان «كتابخانه به‌عنوان بخشي از قلمرو عمومي (با تكيه بر آراء هابرماس)»

9. سخنراني علمي در دانشكدة روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه شهيد بهشتي با عنوان «فرانظريه‌ها در علم اطلاعات» به تاريخ 24 آذرماه 1395.

10. سخنرانی علمی با عنوان «اخلاق مدیریت داده«، حسینیه ارشاد، 18 فروردین 1397.

11. سخنرانی علمی با عنوان «اطلاعات و شبه اطلاعات»، 22 اردیبهشت 1397، سرای اهل قلم، نمایشگاه کتاب.

12 سلسله‎سخنرانی‎های «اخلاق حرفه‎ای در کتابداری و کتابخانه‎های عمومی، 7 مهر تا 7 آبان 1399، نهاد کتابخانه‎های عمومی.

13. سخنرانی اخلاق، علم و سیاست علم، مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، مهر 1399.

14. سخنرانی مباحث فلسفی در اخلاق شبکه‎های اجتماعی، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات، 1398

15. سخنرانی علمی با عنوان «دلالت‎های اندیشه عدالت در طراحی نظام آموزش دانشگاهی». در دومین دور از سلسله سخنرانی‎های تخصصی اخلاق آموزش دانشگاهی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

علاقه‌منديها

1. اخلاق اطلاعات Information Ethics

2. جامعه‌شناسي اطلاعاتsociology of Information 

3. روش‌شناسي تحقيق در علم اطلاعات methodology in information science

4. مبانی علم اطلاعات، مطالعات علم و تکنولوژی و فلسفۀ علم information science, science and technology studies, Philosophy of Science

5. مبانی سازماندهی اطلاعات Foundations of Information Organization

چالش‎های خواندن؛ با اشاراتی به کتاب «قدرت خواندن» اثر فرانک فوردی

منتشرشده در: https://www.sbu.ac.ir/fa/web/news/w/shaghaghi

در ابتدا باید عرض کنم که چالش‎های خواندن، فرهنگی و سیاسی است نه فناورانه. این مهم‎ترین نکته‎ای است که فرانک فوردی در سرتاسر کتاب «قدرت خواندن» بدان اشاره می‎کند و من این را از وی پذیرفته‎ام. از همان زمان که افلاطون در رسالات خود از جمله «جمهور» در بارۀ خواندن سخن گفت، آن را «فارماکوس» نامید که هم به معنای زهر است، هم به معنای پادزهر! وی آشکارا اشاره می‎کرد که خواندن شمشیری دو لبه است و باید از آن هراسید زیرا افکار مسموم با آن سریع‎تر اشاعه می‎یابند. در همان زمان بودن که خوانندگان به دو گروه «خردمندان» و «نیاموختگان» تقسیم می‎شدند و خواندن گروه اول صواب و گروه دوم ناصواب دانسته می‎شد. از آن به بعد، اندیشمندانی چون سنکا و برکابی ریچ و امثال آن، با ترویج گفتمان افزونگی اطلاعات این هراس را در دل‎ها ایجاد می‎کردند که هر کتابی را نباید و نشاید خواند. اندیشمندانی وابسته به کلیسا نیز بودند که تقدس کتاب را تا حدی بالا می‎بردند که دسترسی فرهنگی به آن را مقید می‎نمود. مثلاً گروهی به نام دومینی‎کن‎ها یا سگ‎های شکاری خداوند، در انسان‎های عادی یارای خواندن و فهم کتاب مقدس نمی‎دیدند و هیچ تفسیری از آن متن را غیر از تفسیر رسمی کلیسا، برنمی‎تافتند. اما از وقتی که مردم در اروپا شروع به بازخوانی هویت فرهنگ باستانی خود کردند و آثار متقدمانی چون ارسطو را مجدداً خواندند و تفسیر کردند، دلشوره و اضطراب در باب خواندن دوباره آغاز شد و صاحبان قدرت، خواندن را راهی برای ارجحیت یافتن سنت‎های باستانی نسبت به متن مقدس و به چالش کشیده شدن نظم اخلاقی غالب می‎دانستند.

در عصر روشنگری، علمای وابسته به کلیسا عموماً وحشت داشتند که حواس مردم به وعده‎های روشنگری پرت شود و رمان را متهم ردیف اول این هواس‎پرتی تلقی می‎کردند. در همان زمان بود که گفتمانی را شکل دادند با عنوان گفتمان «خواندن بی مرشد به مثابه حیرت»؛ یعنی اگر کسی بدون راهنما و مرشد شروع به خواندن کند، در وادی حیرت گرفتار خواهد شد. تضاد علایق در خواندن شدت گرفت و دو جبهه در برابر هم قرار گرفتند: خواندن به‎عنوان ابزار آگاهی مردم و خواندن در مقام ابزار همنوایی و تمکین در برابر نظم اخلاقی و اجتماعی موجود.

اما در عصر مدرن، کتابخوانی ابزار منضبط کردن افراد در نظر گرفته شده است. در واقع، خواندن همچون روشی دانسته شده که رفتارها، کنش‎ها، منش، و خلقیات یک نفر را بسازد و او را آماده و مهیای نظم موجود کند. لذا در خواندن انضباطی، هر خواندنی نمی‎تواند به هنجار تلقی شود. به همین دلیل، برای جلوگیری از خواندن‎های نابه‎هنجار، این بار گفتمان‎های پزشکی حول آن شکل گرفت که از جملۀ آن‎ها «اعتیاد به مصرف کتاب‎های کم‎مایه و سبک»، «کتاب‌شیفتگی»، «کرم کتاب»، «اعتیاد به کتاب»، «فرسودگی مطالعاتی»، «فردگرایی و افسردگی» و امروزه «اعتیاد به اینترنت» و «اعتیاد به شبکه‎های اجتماعی» است. همۀ این مکانیسم‎ها از یک سنخ هستند. همۀ آنها مکانیسم‎هایی برای به‎هنجار کردن خواندن با نظم موجود است و نوعی ترس از خواندن است که پای سیاست را به عرصۀ خواندن باز می‎کند و آن را تبدیل به کنشی فرهنگی سیاسی می‎نمایند. پس تا موانع فرهنگی و سیاسی خواندن برداشته نشود، و تا آن زمان که خواندن دارای منش فرهنگی، خودآموزی، خودآیینی و استقلال نگردد، هر گونه توسعۀ تکنولوژیک به کتاب‎خوان شدن مردم نخواهد انجامید و افراد به خواندن‎هایی در محیط‎های مختلف مثل فضای مجازی روی خواهند آورد که در ید قدرت آن‎ها باشد و استقلال آن‎ها را تضمین کند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

مفهوم شناسی فراغت

ارائه شده در کنگرۀ ملی متخصصان علم اطلاعات

1. نسل جوان امروز عموماً دارای سرمایۀ فرهنگی و انواع دسترسی‌ها به مواد خواندنی است. اکنون بسیاری از مردم در صدد تبدیل سرمایۀ فرهنگی به سرمایۀ اقتصادی هستند و کسب سرمایۀ فرهنگی در ایران رو به اشباع است. گذران فراغتی افراد فرهنگی بیکار یا به خواندنی‎های در دسترس رایگان معطوف شده (شبکه‎های اجتماعی و اینترنت) و یا بطور معکوس غیرفرهنگی شده است. بنابراین، کتابخانه‎های عمومی می‌بایست با این جهت‎گیری طبقۀ متوسط همراستا شود. کتابخانه به‎عنوان واسط بین مشاغل و تخصص‎ها، در کنار واسطه‎گری بین منابع و نیازمندان اطلاعات، ایدۀ مناسبی در این راه است. کتابخانه‎هایی که در کنار مجموعۀ عمومی، یک مجموعۀ تخصصی- شغلی نیز ایجاد می‎کنند ممکن است بهتر بتوانند این کار را انجام دهند.

2. بین leisure و recreation فرق هست. Leisure برای طبقۀ مرفه و گذران وقت برای کار غیرمولد (غیرتولیدی) است به‌طوری که تمایز و جایگاه اجتماعی فرد را نشان دهد. مثلاً اسب‌سواری، گلف، و سایر تفریحات گرانقیمت. زمانی کتابخوانی نیز نوعی گذران وقت غیرمولد و نشان‌دهندۀ جایگاه اجتماعی حساب می‌شد و آن زمانی بود که سطح سواد عامه پایین بود و کتابخانه‎ها نیز هر چند به سوی عموم باز بود اما مجموعه‌های تخصصی داشت و در کنار بیت‌الحکمه‌ها و غیره تأسیس می‌شد. افراد مرفه در این مکانها حاضر می‌شدند تا با گذران وقت غیرمولد، جایگاه اجتماعی خود را نشان دهند. Leisure به عنوان کار غیرمولد می‎تواند بسیار خسته‎کننده (خستگی بدنی و ذهنی) باشد اما این مهم نیست زیرا اساس غیرمولد آن است که اهمیت دارد. از وقتی که کتابخانۀ عمومی در معنای مدرن، منابع خود را محدود به سطح پایه (فهم عامه) کرد و سطح سواد نیز گسترش یافت، حضور این افراد در کتابخانه قطع شد و خواندن جنبۀ recreation پیدا کرد. در این نوع سرگرمی، فرد خود را برای روز کاری بعد بازآفرینی می‎کند. این سرگرمی یک سرگرمی مولد است. مولد از این جهت که فرد با انجام سرگرمی‎هایی، در واقع استراحت می‌کند و تخلیه روانی و فیزیولوژیک می‎شود تا برای روز کاری بعد آماده گردد. در غرب، تخلیۀ فیزیولوژیک و روانی از طریق مشروب‎خانه‎ها، دیسکوها، بارها و غیره انجام می‌شود. در ایران این کار از طریق قلیان‎خانه‎ها و چایخانه‎ها و غیره انجام می‎شود. کتابخوانی به‎عنوان سرگرمی در کتابخانۀ عمومی باید به‎عنوان یک بازآفرینی نگاه شود و حداقل، تخلیۀ روانی در آن اتفاق بیفتد. اگر کتابخانۀ عمومی یک مکان سرگرمی از نوع بازآفرینی نگاه شود بسیار متفاوت از کتابخانه به‎مثابه مکان ارائۀ اطلاعات است. کتابخانه باید امکانات رفاهی داشته باشد تا بتواند طبقۀ کاری را متمایل بدانجا کند. سرو شدن قهوه و چای، وجود مبل راحتی و موکت بودن کف کتابخانه و راحت بودن صندلی‎های مطالعه از حداقل موارد راحتی است. بخشی از برنامه‎ها باید فرد را برای انجام بهتر کار آماده کند. این بهتر است از طریق بازی‎وارسازی انجام بگیرد که خستگی ایجاد نکند. فرق recreation با leisure این است که در نگاه به فراغت از نوع recreation، خستگی نباید ایجاد شود و رفع خستگی باید مبنا باشد. به همین دلیل است که در غرب، کتابخانه‎های عمومی برنامه‎های رقص و نمایش فیلم و ارسال کتاب درب منزل و غیره دارند. همچنین، به همین دلیل است که امروزه بسیاری از افراد بزرگسال برای رفع خستگی و تخلیۀ روانی، بازی موبایلی می‎کنند. الگوی سوله‎های فوتبال و والیبال سالنی الگوی موفقی برای بازآفرینی طبقۀ کارمند در ایران بود. بسیاری از آنها عصرها به فوتبال سالنی یا والیبال و سایر ورزشها روی می‎آورند و سالنها همیشه شلوغ است. این یک نوع بازآفرینی بدنی برای حفظ سلامت جهت ادامۀ کار است. نویسندگان و پژوهشگران و اهل علم هم سرگرمی‎هایی از نوع recreation دارند. مثلاً شطرنج بازی، قرار ملاقات و گپ و گفت، قهوه و سیگار، و غیره. اما در leisure، ایجاد خستگی اصلاً مهم نیست بلکه خاص بودن و غیرمولد بودن آن مهم است و نباید بویی از مولد بودن از آن استشمام شود. در نگاه به سرگرمی از نوع recreation ممکن است بازآفرینی از نوع بازآفرینی دانشی-مهارتی برای انجام موفق کار اصلی‌اش باشد. در این نگاه، حل تمرین و کتابخوانی دانش‎آموزان در کتابخانه نوعی بازآفرینی است و نوع آن باید متفاوت با خواندن و نوشتن مدرسه‎ای است و این تفاوت باید توسط آنان احساس شود. منابع باید ساده‌تر، متنوع‌تر، و برنامه‌ها و محیط باید غیررسمی‌تر باشد. یا آموزش‎های کاربران و مراجعان کتابخانه باید از نوع recreation باشد نه در وهلۀ اول از نوع یاددهی مهارت‎هایی که بعد بتوانند شغل پیدا کنند. لذا آموزش برای بازآفرینی شاغلان اولویت دارد. زنان خانه‎دار شاغلند و بازآفرینی آنها مهم است.       

3. پژوهش‎هایی می‎توان در این زمینه انجام داد تا بتوان دید که الگوی بازآفرینی طبقات و گروه‎های مختلف چگونه است. چه سرگرمی‎هایی از نوع leisure است و چه سرگرمی‎هایی از نوع recreation است. کدام گروه‎ها اهل leisure هستند و کدام گروه‎ها اهل recreation. بازآفرینی‎ها چه انواعی دارند و دلیل پرداختن به آنها چیست. نسبت آنها در گروه‎های مختلف سنی و شغلی و جنسی و غیره چگونه است. چه گروه‌هایی چه بازآفرینی‎هایی دارند. کدام گروه‎های استفاده‎کننده از کتابخانه، به آن به عنوان بازآفرینی نگاه می‎کنند؟ کدام گروه‌ها می‎توانند مخاطب بالقوه تغییر رویکرد کتابخانه به سمت بازآفرینی فرهنگی نیروهای کار باشند؟ چه گروه‎هایی رمان‎خوانی را نوعی recreation می‎دانند؟ بازآفرینی روحی-روانی افراد با چه نوع ادبیاتی (تاریخی، رمان، شعر، نثر ادبی، مذهبی و …) گره خورده است؟ چه نوع بازآفرینی‌های فرهنگی دیگری از کتابخانه انتظار می‎رود؟ آیا کتابخانه به‎مثابه محل قرار ملاقات و گپ و گفت، نوعی بازآفرینی مورد انتظار است؟ چه منابع یا فعالیت‎هایی با بازآفرینی دانشی-مهارتی گروه‎های مختلف شغلی یا تحصیلی متناسب است؟ الگوهای بازآفرینی فردی و الگوهای بازآفرینی جمعی چه سهمی دارند؟ افراد با انواع سرمایه‌های مختلف (فرهنگی، اقتصادی، نمادین، اجتماعی) چه نوع leisure ها یا recreationهایی دارند؟ چه گروه‌هایی تمایل دارند اوقات فراغت خود را به کسب چه نوع سرمایه‌هایی سپری کنند؟ سهم سرمایۀ فرهنگی چقدر است؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *